Học sinh THCS quận Kiến An tham quan, trải nghiệm học nghề tại Trường cao đẳng Giao thông - Vận tải Trung ương 2. Ảnh: Xuân Phú
Định hướng cụ thể
Năm học 2023-2024, toàn thành phố sẽ tuyển sinh hơn 20.500 học sinh vào lớp 10, với 461 của 40 trường THPT công lập; hơn 6.800 học sinh, với 153 lớp của 26 trường THPT ngoài công lập. So với năm học 2022- 2023, chỉ tiêu số lớp 10 giảm hơn 20 lớp, với gần 1 nghìn học sinh. “Cuộc chiến” vào trường THPT công lập căng thẳng nhất tại các trường THPT thuộc tốp đầu thành phố như: Trần Phú, Ngô Quyền, Thái Phiên, Trần Nguyên Hãn, Lê Quý Đôn...
Qua nhiều mùa thi vào lớp 10 THPT cho thấy, sự định hướng của cha mẹ và thầy cô giáo rất quan trọng. Theo thầy Vũ Xuân Dương, giáo viên Trường THCS Chu Văn An (quận Ngô Quyền), các gia đình luôn mong con em mình được học tại các trường THPT có chất lượng, môi trường học tập tốt. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng đủ khả năng, kiến thức để thi vào những trường tốp đầu. Do đó, cách lựa chọn tốt và ít áp lực hơn đối với học sinh là thi vào trường vừa tầm với sức học để bảo đảm đỗ nguyện vọng 1 và phù hợp điều kiện gia đình (trường không quá xa nhà, thuận tiện cho việc đi lại...). Đối với cha mẹ học sinh, bên cạnh thường xuyên theo dõi lực học của con, cần phối hợp giáo viên chủ nhiệm trao đổi thông tin để có thêm định hướng phù hợp. Thời điểm nước rút hiện nay, cha mẹ không nên quá tạo áp lực, ngược lại, cần tạo tâm lý thoải mái với “phương án dự phòng” để con tự tin bước vào kỳ thi đạt kết quả cao nhất.
Hướng nghiệp kỹ
Bên cạnh số học sinh đỗ các trường THPT công lập, nhiều học sinh có sự lựa chọn khác như học tại trường THPT ngoài công lập, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp- Giáo dục thường xuyên, học nghề kết hợp học văn hóa ngay sau khi học xong lớp 9 tại các trường trung cấp, cao đẳng (hệ 9+). Với những trường hợp này cần sự hướng nghiệp kỹ của giáo viên, cha mẹ, vừa thúc đẩy đào tạo nghề, vừa giúp phân luồng giáo dục tốt hơn.
Từng chủ nhiệm nhiều khóa học sinh lớp 9, cô giáo Vũ Thị Kim Oanh, Trường THCS Trường Thọ (huyện An Lão) cho biết, các giáo viên chủ nhiệm sẽ phân loại học sinh theo học lực và khả năng để tư vấn các em tiếp tục thi THPT hay nên đi học nghề. Đối với tư vấn đi học nghề, giáo viên chủ nhiệm cần phân tích rõ để cha mẹ và các em hiểu rằng bản thân học sinh có những thế mạnh trong học nghề. Năm học này, riêng lớp cô Oanh chủ nhiệm có gần 10 học sinh và toàn trường có hơn 30 học sinh đăng ký học trường nghề. Quá trình tư vấn cô cũng nhận thấy nhiều cha mẹ học sinh còn ngần ngại không muốn cho con học nghề, sợ bị đánh giá văn hóa thấp. Ngoài ra, họ cũng thiếu thông tin nghề nghiệp, thị trường lao động, trường nghề ở xa nơi sinh sống, các con đi lại bất tiện. Điều này khó trách các giáo viên chủ nhiệm lớp 9, bởi chuyên môn chính của họ là giảng dạy, còn các thông tin về trường nghề, cơ hội việc làm từ các ngành nghề sau đào tạo, các thầy, các cô cũng chỉ tự tìm hiểu qua các nguồn như báo chí, mạng xã hội…
Để khắc phục tình trạng thiếu thông tin về trường nghề và hướng nghiệp học sinh cụ thể, một số trường nghề tăng cường tuyên truyền đến nhà trường, học sinh, cha mẹ học sinh. Thầy Nguyễn Văn Tuấn, Hiệu trưởng Trường cao đẳng Giao thông - Vận tải Trung ương 2 cho biết, năm học 2023-2024, nhà trường tuyển khoảng 250 chỉ tiêu hệ 9+. Để thu hút học sinh nhà trường cử các cán bộ tuyển sinh đến tuyên truyền tại nhiều trường THCS, đồng thời tổ chức xe ô tô đưa đón học sinh lớp 9 một số trường đến tham quan thực tế, trải nghiệm tại trường để tham khảo thêm và lựa chọn. Bên cạnh đó, nhà trường từng bước đầu tư trang thiết bị dạy nghề hiện đại, nâng dần chất lượng đào tạo nghề phù hợp với sản xuất của các doanh nghiệp. Hình thức hướng nghiệp này cũng được các trường như Cao đẳng du lịch Hải Phòng, Cao đẳng Hàng hải 1… thực hiện hiệu quả.
Phân luồng học sinh học THPT, học nghề khi hết lớp 9 là cần thiết giúp nhiều học sinh, gia đình không lãng phí thời gian, tiền bạc, đồng thời sớm cung cấp lượng lao động có tay nghề cho xã hội. Điều này cần sự tâm huyết, trách nhiệm và cách làm hiệu quả của cả 3 bên: trường học, trường nghề và mỗi gia đình để các em có sự lựa chọn tốt nhất./.