Học sinh đang học Chương trình phổ thông 2018 (Ảnh: Mỹ Hà).
Thông tin từ Bộ GD&ĐT về "Điểm mới của chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 và yêu cầu trong quá trình thực hiện" có nội dung: Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 yêu cầu đòi hỏi học sinh phải tự học nhiều hơn, vận dụng kiến thức thực tiễn cuộc sống, nên yêu cầu cha mẹ học sinh phải hỗ trợ học sinh trong học tập, vận dụng kiến thức bên ngoài khuôn viên nhà trường.
Trong khi đó, với chương trình cũ, chủ yếu nhà trường chỉ yêu cầu cha mẹ học sinh phối hợp trong các nội dung giáo dục chung về đạo đức, hạnh kiểm.
Như vậy, thay vì phụ huynh "trăm sự nhờ thầy cô" như chương trình giáo dục cũ, chương trình giáo dục phổ thông mới yêu cầu phụ huynh hỗ trợ học sinh trong học tập.
Mục tiêu của chương trình mới
Chương trình GDPT 2006 theo định hướng nội dung, dạy học theo mức độ cần đạt về kiến thức, kĩ năng, với mục tiêu giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất. Các năng lực, phẩm chất này đều được cụ thể hóa bằng những yêu cầu cần đạt ở từng môn học, cấp học.
Mục tiêu giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hòa các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.
Nội dung và thời lượng
Chương trình giáo dục 2006 có 14 nội dung giáo dục.
Cấp tiểu học có 11 môn học bắt buộc; hoạt động giáo dục bắt buộc: Giáo dục tập thể, Giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Ngoài ra còn có môn học tự chọn (Tin học, Tiếng Anh, Tiếng dân tộc). Thời lượng giáo dục tối thiểu 35 tuần/1 năm học và 23 - 26 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 35 phút.
Cấp THCS có 13 môn học bắt buộc; hoạt động giáo dục bắt buộc: Hoạt động giáo dục tập thể, ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp.
Ngoài ra còn có môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2.
Thời lượng giáo dục là 35 tuần/1 năm học và 27-29 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 45 phút.
Cấp THPT có 13 môn học bắt buộc; hoạt động giáo dục bắt buộc: Hoạt động giáo dục tập thể, ngoài giờ lên lớp, hướng nghiệp.
Ngoài ra còn có môn học tự chọn (Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2).
Thời lượng giáo dục là 35 tuần/1 năm học và 29,5 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 45 phút.
Chương trình giáo dục 2018 có 14 nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục, môn học mới: Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp; Giáo dục địa phương.
Cấp Tiểu học có 10 môn học bắt buộc; hoạt động giáo dục bắt buộc: Hoạt động trải nghiệm. Ngoài ra còn có môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 1.
Thời lượng giáo dục 35 tuần/1 năm học và 25-30 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 35 phút.
Cấp THCS có 10 môn học bắt buộc; hoạt động giáo dục bắt buộc (Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp); nội dung giáo dục của địa phương. Ngoài ra còn có môn học tự chọn: Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2.
Thời lượng giáo dục 35 tuần/1 năm học và 29-29,5 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 45 phút.
Cấp THPT có 6 môn học bắt buộc: Ngữ Văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng và an ninh, Lịch sử.
4/9 môn học lựa chọn: Địa lí, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Âm nhạc, Mĩ thuật.
Hoạt động giáo dục bắt buộc (Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp); Nội dung giáo dục của địa phương.
Ngoài ra còn có môn học tự chọn (Tiếng dân tộc thiểu số, Ngoại ngữ 2).
Thời lượng giáo dục là 35 tuần/1 năm học và 28,5 tiết/1 tuần. Thời lượng mỗi tiết học là 45 phút.
Học sinh lớp 1 tự tin khi tiếp cận Chương trình phổ thông 2018 (Ảnh: Mỹ Hà).
Sách giáo khoa (SGK) và phương pháp dạy học
Ở chương trình phổ thông cũ trước đây, phương pháp dạy học cơ bản vẫn nặng về trang bị kiến thức và kỹ năng làm bài tập theo yêu cầu thi cử. Do đó, nội dung SGK được xem là tài liệu duy nhất để đánh dạy học, đánh giá và thi cử. Học sinh có một bộ SGK duy nhất.
Trong khi đó ở chương trình giáo dục 2018 học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức để phát triển năng lực phẩm chất. Học sinh "học thông qua làm". SGK là học liệu và không còn là nguồn kiến thức duy nhất để dạy/học. Có một chương trình nhưng nhiều bộ SGK.
Giáo viên và phụ huynh học sinh
Ở chương trình cũ, giáo viên dạy theo phân phối chương trình được xác định, theo nội dung đã có trong SGK nên việc điều chỉnh không nhiều.
Trong khi đó chương trình giáo dục phổ thông 2018 mang tính "mở", giáo viên chuyển mạnh từ vai trò người truyền thụ kiến thức sang định hướng.
Giáo viên phải tham gia xây dựng chương trình để có kế hoạch dạy học. Một số môn học, giáo viên phải cập nhật, có những yêu cầu về vận dụng kiến thức vào thực tiễn tại địa phương.
Đối với học sinh
Ở chương trình cũ, học sinh chủ yếu học theo nội dung, mức độ cần đạt về kiến thức, kĩ năng được thể hiện trong SGK. Mọi học sinh học các môn học/hoạt động giáo dục giống nhau.
Trong khi đó chương trình mới khuyến khích và tạo điều kiện cho học sinh mở rộng kiến thức, tham gia các hoạt động để vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Với cấp THPT, học sinh có quyền lựa chọn môn học theo định hướng nghề nghiệp của bản thân. Chương trình giáo dục chia ra 2 giai đoạn sẽ định hướng và cho phép học sinh lựa chọn nghề nghiệp ngay từ những năm học ở cấp THCS.
Ngoài ra, so với chương trình cũ, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có một số điểm khác biệt về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học; vai trò của địa phương và nhà trường trong khi triển khai giáo dục.
Cũng theo Bộ GD&ĐT, đổi mới giáo dục là tác động đến con người, đòi hỏi có thời gian cho sự phát triển về phẩm chất, năng lực, cần có thời gian đủ dài mới đánh giá được đầy đủ kết quả, hiệu quả giáo dục.
Vì vậy, việc triển khai chương trình mới cần đặc biệt chú trọng về phương pháp, cách thức thực hiện đúng định hướng đổi mới.